Иммундық жүйе – бұл біздің ағзамызды вирустардан, бактериялардан, саңырауқұлақтар мен басқа да қауіп-қатерлерден қорғайтын күрделі әрі үйлесімді жұмыс істейтін қорғаныс тетіктерінің желісі.
Бұл жүйенің негізін – өз рөлін нақты білетін «сарбаздар», «барлаушылар» және «командирлер» іспетті жасушалар құрайды.
Кел, иммунитет армиясының басты мүшелерін танып көрейік.
🔹 Лимфоциттер – арнайы иммунитеттің өзегі
Лимфоциттер – бұл қауіпті дәл анықтап, оған нақты жауап беретін ақ қан жасушалары.
Т-лимфоциттер
Т-хелперлер – командирлер. Олар басқа жасушалардың жұмысын үйлестіреді.
Т-киллерлер – жұқтырылған жасушаларды жояды.
Т-супрессорлар – иммундық жауаптың күшін реттейді, шамадан тыс белсенділіктің алдын алады.
B-лимфоциттер
Бұл жасушалар плазмалық жасушаларға айналып, антиденелер өндіреді.
Антиденелер нақты қоздырғышты дәл танитын «кілт» секілді әрекет етеді.
NK-жасушалар (Natural Killers – табиғи киллерлер)
Олардың міндеті – вирустармен зақымдалған және ісікке ұшыраған жасушаларды тез арада жою.
🔹 Фагоциттер – қорғаныстың алдыңғы шебі
Фагоциттердің жұмысы «жауды жұту» қағидасына негізделген.
Нейтрофилдер – ең жылдамдары. Инфекция ошағына бірінші болып жетіп, микробтарды жұтып, жояды.
Макрофагтар – ұзақ әрекет ететін қорғаушылар. Олар жауларды жойып қана қоймай, олардың бөлшектерін лимфоциттерге таныстырып, нақты иммундық жауап қалыптастыруға көмектеседі.
🔹 Дендриттік жасушалар – барлаушылар
Дендриттік жасушалар қоздырғыш туралы ақпарат жинап, оны Т-лимфоциттерге жеткізеді.
Осы арқылы иммунитет нақты қауіптерді тануға және ұзақ мерзімді иммундық жад қалыптастыруға үйренеді.
🔹 Эозинофилдер мен базофилдер – паразиттерге қарсы қорғаныс
Эозинофилдер көпжасушалы паразиттермен (мысалы, гельминттермен) күресте белсенді рөл атқарады.
Базофилдер гистамин мен серотонин сияқты заттарды бөледі, олар аллергиялық реакциялар мен қабыну үдерістеріне қатысады.
Кейде дәл осы жасушалар аллергия кезіндегі түшкіру, мұрынның бітелуі немесе қышынудың себебі болады.
🛡 Иммунитет жасушалары туралы білу не үшін маңызды?
Иммундық жүйенің қалай жұмыс істейтінін түсіну – денсаулыққа саналы түрде қарауға мүмкіндік береді.
Стресс, ұйқының жетіспеушілігі және дұрыс тамақтанбау жасушалардың тиімді жұмысын төмендетеді.
Вакцинация лимфоциттерді нақты қауіптерді тануға «үйретеді».
Дұрыс өмір салты барлық қорғаныс жүйесін күшейтеді.
Иммунитет – бұл бір ғана жасуша да, бір ғана орган да емес.
Бұл – күн сайын біздің денсаулығымызды күзететін миллиардтаған жасушалардың үйлесімді еңбегі.
